«بسیاری از هنرمندان نمی‌دانند چه چیزی تولید کنند، چه برسد به آنکه بخواهند صادرات داشته باشند. ما هنوز صنایع‌دستی را درون روزنامه یا کیسه فریزر پیچیده و به خریدار عرضه می‌کنیم. هنوز به درجه‌ای نرسیده‌ایم که بخواهیم ادعا کنیم بازار خارجی را در دست بگیریم.»
یک هنرمند در زمینه چرم می‌گوید: با توجه به صحبت‌های مکرر معاونت صنایع دستی که اعلام کرده صنایع دستی از حالت لوکس به کاربردی تغییر کند، هنرمندان نیز این مساله را بعد از مدت‌ها پذیرفته‌اند و حالا آقای سلطانی‌فر می‌گوید به سمت کالاهای لوکس برویم، ما نمی‌دانیم به کدام راه برویم، راه راست یا چپ! اینجاست که می‌گوییم هنرمندان بازیچه شده‌اند و ما را مثل توپ فوتبال به چپ و راست پاس می‌دهند.
«نیما ذاکر سعید» در گفت‌وگو با خبرنگار صنایع‌دستی ایسنا، درباره صادرات کالای لوکس که رئیس سازمان میراث فرهنگی چند روز پیش درباره آن صحبت کرده، بیان می‌کند: معمولا هرچیزی که کاربردی باشد، طرفدار بیشتری در دنیا دارد؛ زیرا همیشه مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد. خریداران کالای لوکس یکسری افراد خاص هستند. حتی کالای لوکس داخل ایران هم با توجه به فضای زندگی مردم، طرفدار ندارد. گردشگران خارجی به خرید صنایع‌دستی کاربردی تمایل نشان می‌دهند تا لوکس.
او ادامه می‌دهد: برای مثال دو سال پیش ما نمایشگاهی در استادیوم آزادی برگزار کردیم که به مناسبت برگزاری مسابقات تیراندازی حدود ۵۰ کشور در آن شرکت کرده بودند. در این نمایشگاه آثاری مثل قلم‌زنی روی مس، گلیم، چرم، سفال، میناکاری، خاتم، لباس و زیورآلات سنتی، ترمه، معرق چرم و … ارائه کردیم. حتا یکسری میز چرمی که به راحتی می‌شد آنها را جمع و جابجا کرد ارائه کردیم، اما از بین صنایع‌دستی که در این نمایشگاه ارائه شده بود، چهار کالا از جمله لباس و زیورآلات سنتی، مینا، صندوقچه‌های خاتم کاری و چرم بیشترین فروش را داشتند.
این تولیدکننده چرم بیان می‌کند: حتا خارجی‌ها برای خرید کیف چرم ابتدا پول‌ها و مدارک‌شان را داخل کیف می‌گذاشتند تا اگر به کارشان می‌آید آن را بخرند. گلیم را هم به دلیل نداشتن بسته‌بندی نمی‌خریدند. نکته جالب اینکه به تابلوها معرق و مینیاتور اصلا توجه نشد. حتی از فرش‌های چرمی هم که در این نمایشگاه ارائه شده بود،خوش‌شان می‌آمد، اما خرید نمی‌کردند. زیرا حمل و نقل آن سخت بود. از طرفی نقاشی روی شیشه و سرویس چای‌خوری‌هایی که روی آن چهره شاه عباسی نقاشی شده بود، طرفدار نداشت.
«ذاکر سعید» با بیان اینکه این موضوع نشان می‌دهد بازاریابی در دنیا براساس کاربردی بودن کالاها در نظر گرفته می‌شود، می‌افزاید: برای مثال چینی‌ها، ژاپنی‌ها، تایلندی‌ها و کره‌ای‌ها در این نمایشگاه از زیورآلات سنتی و جعبه‌های خاتم استقبال خوبی می‌کردند، حتی برای خریدن قلمدان ابتدا قلم‌هایشان را داخل آن می‌گذاشتند که اگر به کارشان می‌آید خریداری کنند. بنابر تجربه‌ای که در نمایشگاه‌های متفاوت داشتم به این نتیجه رسیدم که گردشگران خارجی از صنایع دستی کاربردی بیشتر استقبال می‌کنند تا کالاهای لوکس.
او اضافه می‌کند: بازار هدف در ایران مشخص نیست. بازار هدف کشورهای بزرگ دنیا برای ایران مشخص نشده است برای مثال یکی از دوستان ما که برای شرکت در نمایشگاه به کشور آلمان رفته بود، یکسری تابلوها با آیات قرآن برده بود که کسی هم تابلوهایش را نخریده بود. این نشان می‌دهد که ما نسبت به بازار دنیا هیچ اطلاعاتی نداریم. این موضوع باید نیازسنجی و هدفمند شود. هنوز نمی‌دانیم باید در کدام کشور چه کالایی را عرضه کنیم حتی گلیم و فرش را هم نمی‌توان در همه کشورها عرضه کرد زیرا بسیاری از کشورها رنگ‌های پس زمینه فرش‌های ایرانی را نمی‌پسندند.
این تولیدکننده چرم بیان می‌کند: هنرمند به تنهایی نمی‌تواند اطلاعات مربوط به صادرات و بازاریابی در کشورهای دیگر را کسب کند. زیرا اگر یک هنرمند بخواهد سلیقه پنجاه کشور را ارزیابی کند که مردم آن کشور چه نوع صنایع‌دستی را می‌پسندند، دچار سردرگمی می‌شود؛ زیرا ما ۲۵۰ رشته در حوزه صنایع‌دستی داریم که نمی‌توانیم همه آن را به کشورهای دیگر عرضه کنیم. باید در این حوزه رنگ‌بندی، آداب و رسوم و بسیاری از مسائل مردم یک کشور بررسی شود، برای این کار نیاز به یک تیم ارزیابی قوی داریم که این اطلاعات را رصد کند و در اختیار معاونت صنایع دستی بگذارد، اما متاسفانه چنین تیمی در ایران نداریم؛ اگر هم باشد من ندیده‌ام، زیرا ما در این موارد بسیار ضعیف هستیم.
ذاکر سعید می‌گوید: بزرگترین ضعف صادراتی ما بازاریابی هدف است که هیچکس از آن اطلاعی ندارد. زیرا بسیاری از کالاها بدون هدف و انگیزه صادر می‌شوند. اگر می‌خواهیم واقعا صادرات صنایع دستی رشد کند، باید زیرساخت‌ها اصلاح شود و سپس صادرات را شروع کنیم. شاید از بین همه هنرمندانی که وجود دارند شاید ۱۰ درصد کالاهای با کیفیت و استاندارد تولید می‌کنند. زیرا هنوز کارگاه‌های صنایع دستی ما فعال و استاندارد نیستند. ریشه مشکلات ما هنوز داخل کارگاه‌ها است و تا این مشکل بررسی نشود هیچ‌چیز درست نمی‌شود با این وضعیت چطور می‌توانیم کالای لوکس تولید کنیم!
او با بیان اینکه عده خاصی از هنرمندان کارهایشان صادر می‌شود، اعلام می‌کند: بسیاری از هنرمندان نمی‌دانند چه چیزی تولید کنند، چه برسد به آنکه بخواهند صادرات داشته باشند. زیرا ما هنوز در بسته‌بندی مشکل داریم، همچنان صنایع‌دستی در داخل کشور درون روزنامه یا کیسه فریزر پیچیده و به خریدار عرضه می‌شود. هنوز به درجه‌ای نرسیده‌ایم که بخواهیم ادعا کنیم اشباح شده‌ایم تا بخواهیم بازار خارجی را در دست بگیریم.
این هنرمند اظهار می‌کند: کارگاه خود من هنوز استاندارد نیست زیرا کسی به من نگفته با توجه به کدام نیاز جامعه باید تولید کنم و چه استانداردهایی را باید در نظر بگیرم، با این احوال چطور توقع داریم صادرات آن هم از نوع لوکس داشته باشیم؟ زیرا در این زمینه حتی در کشور خودمان نیازسنجی نشده است. اگر من چندبار کارهایم را صادر کنم و کشوری که از کالاهای من استفاده می‌کند بعد از مدتی متوجه شود کیفیت مناسبی ندارد دیگر سراغ کالاهای من را نمی‌گیرد. نباید صنایع‌دستی بی‌هدف به خارج از کشور صادر شود، بعد از چند سال صنایع‌دستی ایران حکم کالاهای بی‌کیفیت چینی در کشورمان را پیدا می‌کند و دیگر سراغ صنایع‌دستی ایران نمی‌آیند.
ذاکر سعید با بیان اینکه هدفمندی و اصلاح زیرساخت‌ها باید در نظر گرفته شود، می‌گوید: من دوست ندارم کالاهایی که در حال حاضر تولید می‌کنم را صادر کنم تا در ذهنیت خارجی‌ها این موضوع شکل بگیرد که کالاهای ایرانی بی‌کیفیت هستند.
به گزارش ایسنا، مسعود سلطانی‌فر – معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری – چندی پیش در دیدار با صادرکنندگان و تولیدکنندگان صنایع دستی از سراسر کشور تاکید کرد: برای حضور در بازار صادرات صنایع دستی باید به سمت تولید کالاهای لوکس و خاص حرکت کنیم.
خبرگزاری ایسنا، ۱۳۹۴/۰۸/۱۰
Leave a Reply